Vrijwel iedere vrijdagavond komen ze samen aan de leestafel van de bibliotheek in Surhuisterveen; een aantal Feanster mannen die niet alleen komen om kranten en tijdschriften te lezen. Ze komen vooral voor de gezelligheid, om nieuwtjes met elkaar te delen en het nieuws soms zelfs te maken. Met ingang van het nieuwe jaar is er voor hen geen plek meer om samen te komen op dat tijdstip: de bibliotheek sluit haar poorten in de avonduren.
“Wy komme hjir al minstens fiifentweintich jier”, beweert één van de mannen, waarna een ander hem lachend corrigeert: de bibliotheek is pas sinds medio 2000 gevestigd in het multifunctioneel centrum in Surhuisterveen. Het geeft iets aan van het kaliber waarop de vrijdagavondbezoekers elkaar op de hoogte stellen van hun wetenswaardigheden.
De één heeft het hoogste woord en weet precies hoe de vork in de steel zit, de ander luistert nieuwsgierig om al deze nieuwtjes later op de avond thuis weer aan de echtgenote te vertellen. “Ik haw heart dat…”, wordt gecombineerd met “…en neffens my…” en zo worden diverse weetjes samengevoegd tot volledige nieuwsberichten.
Krantenkoppen worden voorgelezen om een gesprek te genereren en zodra er een mening aan wordt gekoppeld is het hek van de dam en ontstaan soms de meest verhitte discussies. “Wy moatte ús ferhaal al kwyt”, vertelt Jan de Vries over de wekelijkse ontmoeting aan de stamtafel van het leescafé.
Vanaf 2018 is de samenkomst op vrijdagavond voorbij. Er is te weinig animo voor de bibliotheek op de avonden, legt bibliothecaresse Roelyn Bruinsma van Bibliotheek Noord Fryslân de avondsluiting uit. Zij was meestal op de vrijdagavond aanwezig en vond het altijd wel gezellig met de heren aan de stamtafel. “In ruil voor de avonden, opent de leeszaal vier ochtenden de deur van half tien tot half één.”
De heren hebben al diverse plannen gesmeed om tot een alternatief te komen. “Miskien komt der wol in leugenbankje”, fantaseert Roel de Boer over een mogelijk alternatief. “Of wy kreake in pand earne yn it Fean.” Hoogstwaarschijnlijk hoeven de heren slechts het tijdstip van hun samenkomst te veranderen. “De meesten van ons zijn niet gebonden aan tijd”, zo bekennen ze.
Al heel wat nieuwtjes hebben de vrijdagavondbezoekers gedeeld en dat schept toch ook wel een band. Jaren geleden zongen ze samen voor een bibliothecaresse die stopte met haar werkzaamheden in de bieb het zelf geschreven lied ‘Alie achter de balie’, zo noemen ze als een van de meest spectaculaire activiteiten. “It is alle wiken wer tige gesellich.”
Afgelopen vrijdagavond namen de heren officieel afscheid van ‘hun’ vrijdagavond. Ze trakteerden zichzelf op oranjekoek en de bibliotheek zorgde zoals altijd voor de koffie, deze ene keer misschien wel voorzien van een vleugje likeur. Moedig proberen ze vervolgens hun vrijdagavond te redden: “Jou ús de sleutel mar, dan rêde wy ús nije wike wol.”