Vrijdag 24 mei
Al voor het tijdstip van vertrek staat Tineke met een busje bij ons voor de deur. We maken kennis met Haije en hij helpt ons met het inladen van de bagage. Haije had Tineke bij het rijden door de vogelbuurten verteld dat hij in Surhuisterveen één adres kent waar hij af en toe komt kijken bij een deelkastje.
“Nou, dat is dan heel toevallig”, had Tineke daarop gereageerd. “Daar gaan we nu naar toe, dat is hij Dick en Nynke.” In Drachten pikken we vervolgens Elly en Karin op en dan gaan we op naar Heerhugowaard. De discussie om dit de polder of over de Afsluitdijk te rijden laten we beslissen door de navigatie. “We gaan een bezinningsreis maken”, zo redeneert Tineke. “Dus wat is nou vijf minuten meer of minder.” We zijn onderweg!
IJmuiden
In het busje worden de eerste links gelegd en kennisgemaakt. Ook de term ‘zeeziek’ wordt genoemd en ieders ervaring hiermee. Tineke weet te vertellen dat op de Noordzee het bestek soms van van links naar rechts kan schuiven als het hard waait en dat belooft weinig goeds voor ons met code geel als voorspelling.
Nadat we Astrid in Heerhugowaard hebben opgepikt zijn we in een ommezien bij IJmuiden. Het is inmiddels iets gaan regenen. Nabij het terrein van Tata Steel laat de Garmin ons enigszins in de steek. We wisselen van navigatie en komen dan alweer wat dichter in de buurt, maar dan blijkt ook het Apple-systeem vraagtekens te hebben.
Met horten en stoten arriveren we om 15:33 bij de haven. Keurig op tijd en eigenlijk nog wel ruimschoots, maar ja, de boot… die willen we ook niet missen! Op het enorme terrein van de kade is het nog even zoeken naar het busje met de andere deelnemers en dan stellen we ons op in de rij voor de paspoort-check.
Om 16:00 zijn we allemaal door de controle en staan opnieuw in een rij, nu wachten we totdat we de Princess Seaways mogen oprijden, het enorme cruiseschip dat ons naar Groot Britannië gaat varen. Dick loopt even een stukje het terrein op om even een mooie foto te maken maar wordt al snel terug geroepen door een van de vele mannetjes die er rondlopen met oranje jassen: ‘stop!’ Dat mag dus niet.
Het blijkt nog een hele organisatie om zo’n schip in de juiste balans te bevrachten, en dat duurt dus ook wel even. Exact om 16:45 klinkt een luide hoorn, onze bus staat echter nog niet aan boord dus de boot mag niet vertrekken! Drie minuten later is het weer stil. Dan mogen we ook oprijden en niet veel later staan we in onze hut 4006 en laten hier onze bagage achter.
Dan gaan we naar het dek. Om 17:27 gaan de trossen los en varen we. Het duurt niet lang of het vaste land verdwijnt uit het zicht en we zien niet anders dan zee om ons heen.
Noordzee
Bij een bistro op dek 6 drinken we een kop koffie en treffen enkele medereizigers. We verkennen het schip en drinken in een bar op dek 10 met z’n tweetjes een wijntje. Een gitarist speelt hier nummers als Halleluja, You got It en Imagine. Wij genieten al snel van dit sfeertje en kunnen wel wennen aan het vakantiegevoel. 🥰
Voor het diner dat om kwart over acht staat gepland gaan we nog even naar de hut; het is heel eenvoudig om te verdwalen op dit enorme grote schip… het tochtje van de bistro naar de hut verloopt ietwat wiebelig. Dit komt niet van de wijn, het zijn de golven die ons doen deinen.
Voor de WiFi moeten we hier per uur dusdanig betalen dat we het maar achterwege laten, we sluiten ons even af van de buitenwereld met de vliegtuigstand. Rond kwart over acht treffen we voor het eerst de volledige groep bij het restaurant op dek 6 en maken kennis met de laatste deelnemers. Daar genieten we een uitgebreid buffet.
Bij het nagerecht wordt Nynke ‘s aandacht vooral getrokken door de Tosca-tart, die bovendien ook heerlijk smaakt. We shoppen nadien nog wat, kijken op het dek naar de ondergaande zon en maken hier en daar nog een praatje met meer reisgenoten. Om half elf zijn weer in onze hut, we gaan niet laat slapen.
Zaterdag 25 mei
Het geronk van de motoren die het schip voortstuwen heeft ons eerder heerlijk doen slapen dan wakker gehouden. Wel zijn we om vijf uur even wakker van het licht in de hut. Nynke gaat meteen weer slapen maar Dick gaat een uurtje later toch even kijken bij de opkomende zon, die daar al een poosje mee bezig is.
Er wordt al volop gewerkt in de schoonmaak, in de verte is een vrachtschip met containers te zien, nog nergens is vasteland te bekennen. Om ‘eight o’clock shiptime’ zitten we met een groot gedeelte van de groep aan het ontbijt. “Take anything you want”, had de chef tegen ons gezegd bij het betreden van het restaurant. Hier komen we niet aan toe.
Rekenen met twee tijden blijkt zelfs voor de reisleider moeilijker dan gedacht, we staan een uur te vroeg met onze koffers op het verzamelpunt. We halen een bakje Starbucks en drinken deze op in het zonnetje op het dek. “Sjoch! Allegear miniatuurboatsjes”, merkt Nynke op als we rond negen uur de haven van Newcastle binnenvaren bij de zeiljachten en boten die we zien drijven. Vanaf dit grote schip lijkt het allemaal wel erg klein, maar het gaat toch om echte boten.
Om kwart over negen – of is het nu kwart over tien – zitten we weer in de bus, klaar om van de boot af te rijden. Om 9:31 start Tineke de bus en rijden we de vaste wal op. Een kwartier later staan we voor de douane. Een vrolijk gestemde mijnheer check al onze gezichten en neemt dan de paspoorten. “Give me two minutes.” Dan zijn we over de grens.
Nu is het wachten op ons medereizigers in het andere busje. Die zien we uiteindelijk om twintig voor elf. Er was een probleem geweest bij de douane en daardoor was de hele afvoer van het schip stopgezet; de achtergebleven reizigers hadden allemaal een flesje water gekregen voor het langere wachten. Het is bij het rijden nu wel even wennen aan het links rijden, maar met Jaap voorop went Tineke al snel aan dit systeem.
De natuur is ook hier volop groen en we kijken volop om ons heen. Wat opvalt is vooral de glooiingen. Rond kwart over twaalf passeren we de grens naar Schotland en stoppen we even kort om de benen even te streken, enkele foto’s te maken en te luisteren naar de verhalen en muziek van een doedelzakspeler. Een kwartiertje verderop is een officiële stopplek waar we een bakje koffie kunnen drinken en een plasje plegen. Vanaf hier is het ruim twee uur rijden tot de volgende stopplek. We voelen nu allemaal steeds meer de druk op de oren, de hellingen worden steiler.
Een kwartiertje verderop is bij Roxburghshire een officiële stopplek waar we een bakje koffie kunnen drinken en eeneen plasje plegen. Vanaf hier is het ruim twee uur rijden tot de volgende stopplek. We voelen nu allemaal steeds met de druk op de oren, de hellingen worden steiler. Deze rit biedt ruimschoots de tijd om de keuken voor de komende week te verdelen en menu’s van Pilaf tot pannenkoeken worden vanuit diverse perspectieven belicht en kunnen op vele manieren worden bereid, zelfs de beste bakolie wordt bediscussieerd. Boodschappenlijstjes worden samengesteld en de koks worden erbij aangewezen. Dan wordt zelfs nog de katholieke kerk met bisdommen, parochies en moeder Theresa ter sprake gebracht.
Little Dunkeld
Bij the Taybank in Dunkeld hebben we om een uur of vier even a break met thee of koffie, Jaap trakteert, we krijgen er een heerlijk zoet lekkernijtje bij. Bij de waterkant vinden we hier een heerlijke plek op een terras die niet anders dan gezelligheid uitstraalt, een klein bandje zorgt voor live muziek. “We like your shirt”, merken een vrolijk gestemde jongeman en vriendin op over Dick zijn shirt waar kort daarvoor een lading koffie over is gegaan. “Were are you from?” -“Holland.” “Oh, Amsterdam!” Ze vertellen dat ze volgend jaar naar Nederland komen om Koningsdag te vieren want dat soort feestjes houden zij van en hebben ze niet in Schotland. We hebben even een heel gezellige ontmoeting. Van hieruit is het nog een kleine tweehonderd miles rijden tot de plek waar we boodschappen doen, dan is het nog drie kwartier rijden tot de eindbestemming. Deze hele dag is het prachtig zomerweer die we vanuit de bus mogen meemaken. De omgeving wordt steeds mooier en de mooiste plaatjes worden dan ook geschoten vanachter het raam.
Inverness
Om 18:50 komen we aan in Inverness waar we bij de supermarkt boodschappen doen voor de komende week. Ruim een half uur later zitten we weer op de snelweg. Eenmaal van de snelweg af worden de weggetjes steeds smaller, het laatste stukje dat we rijden is zelfs onverhard.
Corrimony
Om 20:10 stappen we uit op de eindbestemming, Corrimony Holiday Houses, The Old Stable & The Barn. We krijgen een korte rondleiding waarna de keuken ploeg voor vandaag meteen aan de slag gaat met het diner. De rest doet de bagage naar binnen en installeert zich vast.
Stiltemoment
Het is al na tien uur wanneer we wandelen naar de Corrimony Cairn voor een stiltemoment. Jaap leest Genesis 1: 2 over de aarde die woest en ledig was een linkt dit aan Schotland samen met de ervaring die hij ermee heeft. Na anderhalve dag reizen was dit het eerste bezinningsmoment en is dit dus eigenlijk pas het begin van onze reis. Het is al elf uur – 12:00 Nederlandse tijd – als we een kop koffie, thee of een glaasje wijn met een stukje cake als toetje krijgen. Het duurt niet lang voordat we vervolgens in bed liggen.
Zondag 26 mei
Vanochtend beginnen we met het licht. Tineke legt het ochtendritueel uit en vertelt over “God zei: er zij licht, en er was licht”, zo lezen we in Genesis 1: 3-5 en ze steekt een kaars aan. We krijgen de gelegenheid om eigen ervaringen te delen met zowel licht als duisternis. Dan is er tijd om in stilte na te denken over het onderwerp. Rond half tien is het ontbijt en daarna vertrekken we naar St. Ninian’s scottisch Episcopale Church, een klein anglicaans kerkje in de buurt waar hooguit tachtig mensen in passen. De koster luidt even voor elf uur het klokje nog handmatig. We krijgen drie boekjes mee, een voor gezangen, een voor de psalmen en eentje voor de liturgie. De voorganger heet de broeders en zusters ‘from the Netherlands’ een speciaal welkom en hij probeert dat zo persoonlijk mogelijk te doen: ‘gutenmorgen.’ We voelen ons meteen al thuis in de kerk wanneer we gaan zingen. Holy, holy, holy, Lord God almighty.’ Iedere beleeft de dienst op zijn of haar eigen wijze. “It was good to have a full church today”, zegt de voorganger als we de kerk verlaten. Er is koffie en koek voor iedereen in een gebouwtje achter de kerk, dat nog niet eens zo groot is als de helft van de keuken van De Lantearne. Een vriendelijke oude mijnheer nodigt ons uit om mee te gaan voor een wandeling naar het meertje dat achter het kerkje ligt. Dit is ook de plek waar ze bij mooier weer wel openluchtdiensten houden. Nu is het een beetje gaan regenen en zijn we blij met het kleine kerkje.
Weer terug in ons appartement gaan we eten. Wanneer na de lunch het woord ‘siësta’ klinkt, is iedereen plotseling actief en de afwasmachine in een ommezien gevuld. Om half vier zien we elkaar weer voor de volgende activiteit.
Coachkaarten
Weer terug in ons appartement gaan we eten. Wanneer na de lunch het woord ‘siësta’ klinkt, is iedereen plotseling actief en de afwasmachine in een ommezien gevuld. Om half vier zien we elkaar weer voor de volgende activiteit. We gaan in duo’s op pad met coachkaarten. Op deze kaarten staat een prikkende vraag waarmee we onze wandelpartner gaan bestoken om zo een discussie op gang te brengen.
Dick had al gemerkt dat Petra vrij pittig reageerde op de vraag ‘waar kun jij je boos om maken’ en deze kaart alvast in z’n zak gestoken en Petra gekozen als partner. Met in totaal zes kaarten houden zij hun gesprek met gemak anderhalf uur op gang en genieten daarbij van de prachtige omgeving. De voorspelde regen beperkt zich tot enkele miezerige druppeltjes.
Nynke wandelt met Emmy en ook dit duo heeft een leuke klik en geen enkele moeite om te blijven praten. Na de maaltijd – de Pilaf die in op de heenreis al uitgebreid was besproken en prima smaakt – gaan we in de kring zitten om de gesprekken met elkaar te delen, een heel bijzonder moment met fijn samenzijn.
Dit samenzijn gaat ongemerkt over in een gezellig borrelmomentje, het drinken en de hapjes komen op tafel en ook nu vinden er fijne gesprekken plaats. De chemie in de groep wordt steeds soepeler, we leren elkaar steeds beter kennen, deelnemers voelen zich steeds beter op hun gemak.
Maandag 27 mei
Hoewel we gisteren vanwege de regenachtige voorspellingen van deze dag het volledige regentenue al hebben klaargelegd, lijkt het weer vandaag allerminst slecht: de zon staat volop aan de hemel wanneer Dick om kwart voor zes de deuren van het appartement opent en zelfs het ontbijt buiten in het zonnetje nuttigt. Maar niets is zo veranderlijk als het weer, we wachten het af.
Om acht uur is iedereen present in de lounge voor de dagopening. We lezen in de Bijbel over de tweede dag en houden stille tijd met de vraag wat ons zoal onrustig maakt en hoe we dan weer rustig worden. Tijdens het ontbijt smeren we ook brood om mee te nemen voor het eerste serieuze wandelwerk, het beklimmen van de Carn Bingally, een bescheiden bergtop van zo’n vierhonderd meter hoog wat in de reisdocumentatie staat omschreven als pittig.
Bijna allemaal hebben we ons wandeltenue aangetrokken en wandelstokken mee, een enkeling doet het in de spijkerbroek. Zodra de verharde weg overgaat in het ruigere terrein waarschuwt voormalig adjudant van de marechaussee Haije bij de eerste waterplas met behoorlijk blubber al dat we nu in het moeras verkeren en moeten oppassen.
Bij het bereiken van het eerste heuveltje wordt Emmy erg enthousiast en daagt de groep uit. “Kom op jongens, wie het eerst beneden is”, roept ze en begint meteen te rennen. “Joe-hoe.” Ze stopt snel met haar activiteit als ze merkt dat de bodem bestaat uit bijna alleen maar drijvende graspollen die worden afgewisseld met keien, een weinig stabiele bodem.
Jaap schat in dat we nog minstens twee-en-een-half-uur onderweg zijn naar de top. De beekjes waar we over moeten springen worden steeds breder, hekjes met prikkel die we moeten passeren steeds lastiger en de helling wordt steeds steiler. Een licht regenbuitje heeft ons ondertussen allemaal wel zo’n beetje het regentenue uit de tas doen halen en we sjokken rustig voort.
Ergens op een stapel grote keien stoppen we rond half een een moment om onze lunch te nuttigen. Het is inmiddels weer droog geworden en onder een heerlijk schijnend zonnetje wandelen we verder. Ruim een uur na de lunch is Kees de eerste die de top van de Carn Bingally bereikt en de rest van de groep volgt snel. Even is er enorme euforie op de berg en worden diverse lasten afgeworpen.
Het is Dick die als eerste weer begint aan de afdaling. Het blijkt geen goed plan om de groep te verlaten, want zo’n kwartier na deze afdaling ontdekt hij dat de terugreis er behoorlijk anders uitzien dan de bestijging van de berg en belandt tussen steile rotsen. Weer tien minuten later weet hij het zeker: “Ik weet niet meer waar ik vandaan kom, heb geen idee waar ik naartoe moet: ik ben verdwaald.
Met geen telefoonbereik, een half ‘stikje bôle’ en een beetje water vreest hij een moment zijn leven. De groep heeft inmiddels een zoekactie op touw gezet. Kees en Haije dalen de berg af en gaan op zoek, de rest van de groep verspreidt zich, hard roepend: “Dick! Dick!” Dick heeft inmiddels besloten om de afdaling te staken omdat een verkeerd gekozen richting hem vele kilometers bij de groep vandaan kan brengen en bedenkt dat het misschien slimmer is om terug te gaan naar de top, zodat er mogelijk overzicht is.
Maar welke top? Er is ineens een top bijgekomen. In de groep worden diverse schietgebedjes gedaan en ook Dick vraagt God om hulp. Nog geen vijf minuten later krijgen Dick en Jaap elkaar in het vizier. De zoekers worden druk gebarend ingelicht dat het slachtoffer gevonden is, de zoekactie kan worden gestaakt, maar de saamhorigheid in de groep blijkt groot!
“Nou, reken er maar op dat je er flink van langs krijgt van Nynke jongen”, zo wordt hij gewaarschuwd. Gelukkig valt het mee en vallen ze elkaar opgelucht in de armen. Op hetzelfde punt als waar we onze lunch hebben genuttigd, blikken we samen even een moment terug op de actie en danken God dat alles op z’n pootjes terecht is gekomen.
De vermoeidheid slaat nu hier en daar nu toch wel enigszins toe, maar we wandelen heerlijk ontspannen door. Het begint weer ietwat te miezeren en we zijn dan ook blij dat we rond vier uur terug zijn op de basis voor het nuttigen van koffie, thee, pinda’s en alles waar we maar zin in hebben. Buiten is het nu hard gaan regenen.
Pannenkoeken
Het is nu tijd voor het bakken van de pannenkoeken, team Haije, Petra en Astrid zijn ruime tijd druk met het bakken van bijna vijftig pannenkoeken. Haije staat er versteld van dat er met zoveel verschillende meningen over het bereiden van beslag, het gebruik van de pannen en het samenstellen van de pannenkoeken nog zoiets eetbaars is gekomen.
“Ik heb me op het laatst maar wat stilgehouden”, blikt hij terug op de vele tips een aanwijzingen die hij heeft aangehoord. Zijn kookpartner Astrid heeft hier een heel andere kijk op. “Hoe meer input hoe beter,” en denkt daarbij even terug aan de discussie van zaterdagmiddag in de bus. “Ik had ook nog dubbelgeklapte pannenkoeken verwacht.”
Ze smaken allemaal prima en alle pannen gaan leeg. De kachel wordt opgestookt, natte schoenen worden met inlegzolen en al voor de brandende houtkachel geplaatst, iedereen voelt zich thuis, het is gezellig in huize retraite Actief. Zowel voor als na het eten is ruimschoots de tijd om op te frissen, de hele avond hebben we verder voor ons zelf de tijd. We zingen nog de opwekking Als een hert dat verlangt naar Water, over de psalm waar we vanochtend in gelezen hebben en gaan niet laat naar bed.
Dinsdag 28 mei
De zon komt op, maakt de morgen wakker. Deze opwekking zingen we bij de dagopening en dat past precies bij deze dag: om acht uur staan de tuindeuren wagenwijd open en schijnt de zon volop naar binnen, het belooft een mooie dag te worden. Dit is echt een van de tienduizend redenen tot dankbaarheid.
We lezen over het water onder de hemel en het ontstaan van de aarde en gaan in duo’s in gesprek over hoe onze levensboom is geworteld en de goede bronnen die daaruit energie geven en je bestaan zinvol maken voor een stevig fundament. Tijdens het ontbijt wordt het voorstel gedaan om het programma voor vandaag om te gooien.
Het is nu prachtig weer en voor vanmiddag staat er regen op het menu, terwijl wij van plan zijn om zometeen binnen iets creatiefs te gaan doen en pas later op de dag te gaan wandelen. De groep gaat akkoord en rond tien uur staan we bijna allemaal gereed in wandeltenue. Om alvast wat los te komen laat Emmy enthousiast zien hoe ze rek- en strekoefeningen doet bij Pilatus en op een gegeven moment staat de halve groep mee te doen.
“Lang maken tot aan de hemel, dan buigen tot aan je tenen en weer terug, wervel voor wervel.” Op en top fit beginnen we aan de herbronningswandeling, waarbij het beklimmen met de weinig stevige grond en zoeken naar graspollen die ons telkens weer een stap verder kunnen brengen meteen al pittiger lijkt dan op ons dagprogramma vermeld.
“Onze schoenen worden nu wel weer schoon”, zo geeft Nynke een positieve draai aan de veelal vochtige stappen de we zetten en deze schoonmaak zet zich voort wanneer de beekjes die moeten worden overgestoken steeds breder worden. Als we dan flink moeten balanceren over keien om met droge voeten aan de overkant van River Enrick moeten proberen te komen.
Emmy beweegt zich in een mum van tijd als een hertje naar de overkant en geeft vervolgens Dick aanwijzingen welke stenen het meest stabiel zijn en ook Tineke maakt hier graag gebruik van. Nynke treedt buiten haar comfortzone en gaat de uitdaging ook aan. Rustig en weloverwogen maakt zij de oversteek. Zij heeft – net als Jaap – de controle liever zelf in handen.
Enkele slimme jongens, waaronder Haije en Kees, trekken schoenen en sokken uit en houden het op deze manier droog. Lieke en Jessica kienen het dusdanig slim uit dat ze met droge voeten de kortste en snelste weg nemen. Karin maakt zich nergens druk om en gaat simpelweg via de brug even verderop.
Na de oversteek is er rond half een tijd voor de lunch in een kleine hut of gewoon in de buitenlucht. We genieten weer volop van Gods schepping en mogen zelfs nog getuige zijn van de geboorte van een libelle. Dan vangt een klein gedeelte van de groep de terugreis aan, het grootste gedeelte gaat mee naar het einddoel, het meer Loch Nastack waarbij een prachtige ruïne staat.
Het is inmiddels miezerig gaan regenen en truien zijn al verruild met regenjassen. In de ruïne is het tijd voor een broodje of een zoute pinda. Omdat er geen verbinding is met de bewoonde wereld en we niet aan Buienradar kunnen vragen hoe lang de bui gaat duren, trekken we een poosje later de regen weer in en vangen de terugreis aan. Hoewel het donker en bewolkt blijft, trekt de regen langzaam weg, nog anderhalf uur te gaan.
Creatief
Het is inmiddels al vijf uur wanneer de laatste wandelaars na bijna zeven uur onderweg te zijn geweest, terugkomen op de basis en enorm verlangen naar een heerlijke kop koffie en een bak chips. Petra – die al veel eerder thuis was met de eerste groep – heeft alles gereed staan.
“Petra, je bent een engel!”, roept Nynke enthousiast wanneer ze een warme mok geurende schotse koffie in ontvangst neemt. Met een voldaan gevoel genieten we van de rust en lekkernijen. De schoenen staan op de stoep, er is tijd om op te frissen, de maaltijd wordt bereid.
“Weet iemand wat ‘H’ betekent?”, vraagt Lieke die voor de inductie kookplaat staat bij de pan met rijst. Ze kookt thuis op gas en heeft geen kennis van deze tekens. Gelukkig weten Jessica en Tineke van de kookploeg van vandaag hoe het zit en wordt er een heerlijk geurende pan met nasi bereid.
Na het eten staat de activiteit van vanmorgen op het programma, een creatieve opdracht over de roots waarin Tineke uit haar kunstwerken laat zien en waarna enkele dappere deelnemers buiten hun comfortzone treden en zich ook aan het creëeren van een kunstwerk wagen. De kookploeg voor morgen treft alvast voorbereiding voor de maaltijd en begint met snijwerk, de houtkachel brandt, en het wordt avond, en het wordt nacht…
Woensdag 29 mei
Vroeg ontbijt
De eerste wekkers lopen vandaag al om zes uur af. Het is vroeg, de snooze wordt op sommige kamers dan ook meermalen ingedrukt, maar het programma begint vroeg. Kees heeft de ontbijttafel alweer rijkelijk gedekt. Om acht uur zitten we aan het ontbijt. Het heeft vannacht geregend maar als we om acht uur vertrekken is het droog.
De zon breekt steeds meer door als wij vele kilometers langs het meer van Loch Ness rijden. De bergen worden steeds hoger, verdwijnen in de wolken die er nog zijn en doen dan de zon weer verdwijnen. Vervolgens is er weer een buitje en een paar kilometer voor Glenelg lijken de bootjes die in het meer varen net zo op miniatuurbootjes dan vanaf het cruiseschip, zo hoog zitten we en zo groot is de afstand.
Bij parkeerplaats Mam Rattagan stoppen we rond tien uur voor een fotomomentje en ook is er gelegenheid voor een kleine strekoefening onder leiding van Emmy en Dick. We rijden verder door de bergen en zien schapen lopen op de helling. “De schapen in de bergen hebben poten van verschillende lengten”, vertelt Tineke vanachter het stuur als een ervaren reisleidster. “Anders vallen ze om.” Of dit feit op waarheid berust blijkt al snel wanneer iemand in de bus belangstellend wil weten: “Is dat zo Tineke?” In de stilte die volgt, ligt het antwoord verborgen.
Glenelg
De weg naar boven wordt steeds smaller, verharde weg gaat langzaam aan over in onverhard, twee auto’s kunnen elkaar hier niet meer passeren en daarom zijn er ‘passing places’ waar een van de voertuigen tijdelijk even kan wachten. Haarspeldbochten worden scherper en steiler.
Rond kwart over tien komen we dan eindelijk aan in Gleneg bij een gemeenschapshuis waar Ruth’s café is gevestigd en we een kop koffie of thee gaan drinken. De kleine ruimte waar al enkele mensen vertoeven, is al snel gevuld wanneer wij met twee busjes vol reizigers binnenvallen, ze heeft niet voldoende zitplaatsen.
Ruth laat zich hierdoor echter niet uit het veld slaan en nadat ze ons uiterst hartelijk welkom heeft geheten, leidt ze ons naar de naastgelegen ruimte waar ’s zondags ook kerkdiensten worden gehouden en gezien de lijnen op de vloer ook wel volleybal- of andere wedstrijden worden gespeeld.
Wanneer we dan ook nog begroet worden door de zanger van Budapest Café Orchestra die er gisteravond heeft gespeeld, weten we dat het gebouwtje wel heel multifunctioneel is. Onze gastvrouw wordt meteen al knettergek van ons wanneer ze keurig met haar notitieblokken wil opnemen wie er allemaal koffie of thee wil drinken en niet iedereen goed luistert naar de vraag of dat er telkens weer iemand uit de groep binnen komt.
Bekijk het maar, zo denkt ze vast en zet simpelweg de potten koffie en thee op tafel. Ze maakt even een praatje met ons en nodigt ons uit voor de aanbiddingsdienst van vanavond. We moeten haar teleurstellen, dat is toch net ietwat te ver reizen. Nadat iedereen nog even een plasje heeft gepleegd zijn de benen weer voldoende gestrekt voor nog ongeveer een uurtje in de bus richting de kust van Schotland, Sandaig Bay.
Highland
Nu is het niet ver meer rijden en rond kwart over elf stappen we uit voor de wandeling naar het strand. Wanneer we uit de bus stappen, worden we begroet door een leger kleine vliegjes die er meteen op los beginnen te steken. ”De westkust van Schotland, die moet je hebben gezien”, zo heeft Jaap beloofd, dus we laten ons niet kisten door wat vliegjes, dit moeten we meemaken.
Het is licht gaan regenen als we gaan wandelen naar het strand. Ruige natuur, smalle paadjes, beklimmingen en afdalingen, alles komen we tegen en natuurlijk is er ook weer een beekje dat we moeten oversteken. Ook hier kan dat op diverse manieren en Jaap – die dit uiteraard wel vaker heeft gedaan – zal wel eens even zien hoe dit mogelijk is tussen twee touwen.
Stiekem moeten we wel een klein beetje lachen wanneer juist Jaap dan even in de penarie komt te hangen wanneer hij uit balans raakt. Zijn fles dondert uit de rugzak en hij moet even flink ploeteren om het evenwicht terug te vinden. Na een heerlijke wandeling volop inspanning, genieten en fijne gesprekken komen we rond het middaguur aan op het strand waar we ook onze lunch nuttigen.
Glenelg
Hoewel dit een plek is waar vrijwel iedereen wel een poosje ontspannen wil verblijven, trekken we na lunch toch weer verder. We wandelen weer terug naar de busjes en bovendien is het nog wel even rijden naar het pontje dat ons naar Ferry Sky brengt. “Were you come from?”, zo probeert Haije op de veerpont in z’n beste Engels contact te krijgen met enkele medereizigers. “Het zijn gewoon Nederlanders hoor Haije”, zo weet Petra inmiddels over de mensen uit Katwijk die in een kleine camper door Schotland reizen. Het zijn christenen en ze zijn ook nieuwsgierig naar het doel van ons gezelschap. Er is even een heel fijn gesprek, en dan staan we ook alweer aan de overkant en reizen verder richting Donan Castle
Dornie
We zijn het reizen nu allemaal wel zo’n beetje beu, maar Tineke weet ons weer even te bemoedigen: “als je mooie dingen wilt zien, moet je weleens wat moeite doen.” We gaan er mee akkoord maar wel allemaal blij wanneer we op de locatie arriveren. Hier is de gelegenheid om het kasteel zowel van binnen als van buiten te bezichtigen, er zijn shops en uiteraard de gelegenheid om koffie of thee te drinken… natuurlijk met iets lekkers er bij.
Deze stop geeft ons energie voor de aanvang van de terugreis. Inmiddels is de radio ontdekt en ook dit brengt enige verlichting in het gereis. ‘Dust in the wind’, zo klinkt het nummer van Kansas ontspannen door de bus terwijl iedereen stilletjes om zich heen zit te kijken, of zelfs ontspannen met de ogen gesloten.
Toch willen we ook weer niet teveel indutten, er is zoveel moois te zien, als je links een bijzondere bosje bomen ziet, mis je aan de rechterkant het kleine prachtige eilandje in een meer. Terug in het appartement doet de koffie en onze persoonlijke contacten ons weer energie geven. De maaltijd wordt in de oven gezet, we eten vandaag lasagne uit de keuken van Nynke en Emmy. We sluiten af met het zingen van de opwekking Machtig. God, sterke rots. De avond is vrij.
Shoppen in Inverness
We zijn vandaag weer vroeg op, deze keer niet om een druk programma, maar vooral vanwege de planning. We gaan vandaag in twee groepen een rondvaart maken over het meer van Loch Ness en/of winkelen in Inverness. Om niet bang te zijn voor monsters die op ons levenspad verschijnen, maar de schepping wel krioelt en wemelt van grote levenswezens, is er voor het ontbijt een stille tijd over de vijfde dag, schaduw op je pad.
Terwijl groep Tineke om tien uur op het water is, gaat groep Jaap naar Inverness voor stadsbezichtiging. Jaap en Dick houden het shoppen al snel voor gezien en kiezen liever voor een bakje koffie op een terrasje in de zon, ze worden daarbij al snel geassisteerd door Annelies, Petra en Emmy die het doorspitten van de winkeltjes ook niet bijzonder hoog op hun lijstje hebben staan. Sommige dames kunnen het echter niet laten om toch enkele winkels te bezichtigen.
“Dick, je moet meekomen!” Met deze boodschap wordt Petra op een gegeven moment terug naar het terras gestuurd. “Nynke heeft je hulp nodig.” In het kleine gezellige damesmodewinkeltje Highland Tweeds heeft ze een leuke tweet gezien die ze wel wil kopen, alleen ze heeft het oog op twee en kan haar keus niet maken. De helft van de klanten die aanwezig zijn heeft ze al om raad gevraagd en ze heeft ieders belangstelling. “That one, that one!”, gebaart een oudere dame naar Dick wanneer Nynke een groen jasje past. De roze moet blijven hangen, het groene niet bepaald goedkope jasje gaat mee naar Nederland.
Bij The Castle Tavern gebruiken we onze lunch. We nemen onder meer soep en een Haggis-kroket. De eigenaar van het kleine pubje is slechts enkele weken geopend en helemaal van slag bij de komst van veertien personen tegelijk. Hij rent over het terras om de bestelling op te nemen en het meisje dat haar eerste werkdag draait, vliegt heen en weer met dienbladen maar heeft geen flauw benul wat ze serveert en dus ook geen antwoord op de vragen die gesteld worden. Het bestek wordt vergeten en nadat we er om hebben gevraagd brengt de uitbater de messen, lepels en vorken om ze gehaast bijna over de tafel te gooien. Hij heeft stress door ons, maar wellicht ook een topdag. Het eten smaakt prima.
Rondvaart Loch Ness
Dan wisselen de groepen en gaan wij naar de boot die ons over het meer van Loch Ness zal varen. De stem van de kapitein die informatie geeft over de legende en alles wat daar bij hoort, is dusdanig aanwezig dat het niet leuk meer is. “Geef die man een lollie, dan kan ‘ie z’n mond houden”, grapt Emmy met serieuze ondertoon.
We genieten verder wel van de uitzichten en de rondvaart die zeker de moeite waard is. Wanneer beide groepen weer terug zijn bij de appartementen, wordt even na vier uur de barbecue opgestookt en is er voor iedereen vlees, salade en broodjes. Omdat er vandaag verder weinig wandeling is geweest, stelt Jaap voor om vanavond nog een wandeling te doen voor wie dat wil.
Avondwandeling
Met nog zes die-hards gaat Jaap om half zeven nog voor een avondwandeling naar Doc Falls waar we bij uitzichtpunt Glen Affric bijna de zonsondergang meemaken. We gaan niet laat naar bed, we moeten er morgen weer vroeg uit voor de beklimming om de zonsopgang te zien.
Donderdag 30 mei
Zonsopkomst in de bergen
De wekker loopt vanochtend vroeg af, buiten is het nog donker. De klok geeft drie uur aan, vandaag is het hurry-up de kleren aan en en met volledige uitrusting naar beneden. Om stipt half vier vertrekken we voor een zonsopkomstwandeling en om de eerste stralen van de zon boven de heuvels uit op te vangen, moeten we nog wel een eindje lopen en klimmen. Jessica – die eerst nog betwijfelde of ze aan zo’n vroege wandeling wel wilde deelnemen – kon maar moeilijk afscheid nemen van haar bed, maar is wel aanwezig nu, en ze heeft er ook wel zin in!
Astrid zit met kleine oogjes aan de ontbijttafel te wachten tot de rest van de groep beneden is, Dick komt in de keuken met de haren recht overeind, het is allemaal reuring bij de voordeur. Bijna zijn we klaar voor vertrek als blijkt dat de groep niet compleet is. Lieke moet nog wakker gemaakt worden, maar zal zich zo snel mogelijk in gereedheid brengen. “Beginnen jullie maar vast met je ochtendgymnastiek”, oppert Jaap en meteen begint Emmy met haar oefeningen. Een groot gedeelte van de groep doet mee.
Als het team compleet is vertrekken we dan enkele minuutjes later, we slaan vanuit het appartement linksom waarna de klim meteen begint. De vogeltjes zijn al voor ons wakker en al druk aan het fluiten. “Ben je al een beetje wakker Lieke?”, vraagt Jaap voorzichtig na een kwartiertje lopen. “Of ben je nog aan het slaapwandelen?” Even later blijkt dat Jaap zelf ook bijna niet op tijd was geweest voor vertrek wanneer zijn wakker op dat moment afloopt. “Och ja, hij staat nog op Nederlandse tijd…” Gelukkig heeft zijn buddy Haije ervoor gezorgd dat hij wakker is. We worden steeds meer wakker en het wordt al langzaam licht.
De natuur is prachtig en we genieten volop van het beklimmen van de Suide Ghuirman van 578 meter. De beklimmingen zijn af en toe behoorlijk pittig en de sliert met deelnemers van Retraite Actief valt af en toe behoorlijk uit elkaar en daarom houden we regelmatig om een korte stop.
Enkele beklimmers die bij een van de laatste stops al bijna juichen, krijgen een behoorlijke domper te verwerken van de beklimmers die al ontspannen op een steen zitten een broodje te eten: “we moeten nog wel een stukje hoor.” Daarbij wijzen ze naar de top die nu is verschenen. – “Hiking, bootcamp, bergbeklimmen, dit is alles tegelijk”, oordeelt Karin wanneer we even verderop een trap moeten beklimmen om over een hoog hek te komen. “En het is ook nog eens retraite”, zo doet Astrid er nog een schepje bovenop.
“Kijk! De zon!”, roept dan iemand wanneer de zon door een licht wolkendek boven de bergen verschijnt. We genieten een moment van het uitzicht en er worden vele foto’s geknipt. “De zon komt op, maakt de morgen wakker”, zo horen we uit de telefoon aan Jaap komen. Dit lied maakt ons allemaal even stil, onze dag begint vandaag wel heel bijzonder met een lied voor de Heer. We kennen de emotie van het lied en met meer passie dan ooit verheerlijken wij Zijn heilige naam. Tienduizend redenen tot dankbaarheid.
“Ik snap niet wat we hier nog doen”, klaagt Haije vervolgens gekscherend. “We hebben de zon al lang op zien komen.” – “Ja, net als in het leven Haije, je denkt dat je er bent maar dan moet je nog een heel stuk.” Met het uitzicht op de top ploeteren we voort, stap voor stap uitkienend waar we onze voet neer zullen zetten om niet in een diep drassig gat te stappen. Langs de achterflank van de berg bereiken we uiteindelijk de top.
Opnieuw laat Jaap een passend lied klinken, we kijken we een moment zwijgend naar de horizon en genieten van het uitzicht van onze Heer die alles maakte.
‘Als ik naar de bergen kijk, het pad dat ik moet gaan, dan voel ik mij een kwetsbaar mens. Waar komt mijn hulp vandaan? Als ik naar de bergen kijk, de diepte van het dal, dan voel ik mij een kwetsbaar mens . Wie vangt mij als ik val? Onze Heer die alles maakte, de schaduw op ons pad, blijft met ons verbonden. Hij waakt bij elke stap. Onze Heer die alles maakte, beschermer voor altijd. Waar wij gaan en komen, Hij blijft in eeuwigheid. Wie wijst mij de weg omhoog als mij het zicht ontbreekt? Wie ziet mij als ik zoekend ben naar wat mij richting geeft? Wie gaat met mij door het dal, het donkerst van de nacht? Wie hoort mij als ik roep om hulp? Wie geeft mij nieuwe kracht?
“Dit zijn van die plaatjes die je alleen maar in boekjes en op de televisie ziet”, merkt Elly op over het prachtige uitzicht. “Nu maken we het zelf mee.” Dit is een moment dat niemand van ons afpakt, dit is een stukje van ons.
We vangen de terugreis aan, nog een behoorlijk pittige afdaling, door blubber, drassige heide en gesteente. Om kwart over acht zijn weer terug bij ons appartement. Emmy geeft een korte cooling down en dan gaan we naar binnen waar koffie en thee al snel gereed zijn
Haggis en… rust
Jaap bereidt het typisch Schotse ontbijt gerecht Haggis van schapenvlees en Nynke bakt er voor de liefhebber een eitje bij. Ook is er een gedeelte dat zich houdt bij cruesli met yoghurt of een stukje brood. Om kwart voor negen zitten we aan het ontbijt. “Bijzonder”, merkt Jessica op. “Normaal gesproken rol ik rond deze tijd mijn bed uit, vandaag heb ik zo wat al een hele dag achter de rug. “We hebben vandaag een dubbele dag”, zo probeert Jaap er een positieve draai aan te geven.
De Haggis is heerlijk pittig en smaakt prima. Nu is even een discussie of we meteen het meditatiemoment gaan houden, want velen hebben ook wel behoefte aan opfrissen en een momentje van rust. We besluiten om het rustig aan te doen. Wanneer we allemaal weer fris en fruitig in de kamer verzamelen, bespreken we met elkaar waar – net als bij de arend – onze focus op is gericht, wat deze week ons heeft gebracht en waar we dankbaar voor zijn. In kleine groepjes bidden we voor elkaar. Na een bakje koffie met gebak om een uur of twaalf duiken de meeste van ons team nog even in bed. Op de bank een tukje doen kan ook!
B(l)ack to basic
De creatieve workshop van Tineke over het werken met houtskool is door de programma wijziging van vanochtend ook ietwat opgeschoven. De mannen weten door het opruimen van de barbecue eerder deze ochtend wel zo’n beetje wat je met deze grondstof zoal kunt en laten de workshop voor wat het is.
Wandeling Glen Cannich
Rond half vier wandelen we nog een half uurtje in de buurt van de stuwdam Glen Cannich, onze laatste wandeling in deze reis.. De druppeltjes regen die we hier voelen zijn niet van betekenis, we treffen nog steeds perfect wandelweer.
Pub Slaters Arms
Rond half vier wandelen we nog een half uurtje in de buurt van de stuwdam Glen Cannich waarna we gaan dineren in de pub Slaters Arms. We hebben van tevoren gekozen wat we willen eten dus dat is weinig verrassend meer. Jaap en Dick drinken er een heerlijk donker biertje bij.
Jaap en Tineke krijgen als dank voor het begeleiden van de groep de afgelopen week een kleinigheidje als aandenken met woorden van dank van Nynke. Nadat onze buikjes gevuld zijn rijden we terug naar de basis. Hier wordt alvast begonnen met inpakken, morgen is de dag van vertrek en moeten we om zeven uur rijden. Als afsluiting proberen we in de kamer nog om de restjes – zakken chips, nog wat overblijfsel van de barbecue en drankjes – leeg te maken. We gaan niet laat naar bed.
Zaterdag 1 juni
Vertrek en koffiestoop Watermill
De een is om half zeven al gereed met ontbijt en staat klaar voor vertrek, van de ander is op dat moment nog geen spoor te bekennen. Toch kunnen we om twee minuten over zeven rijden en niet veel later doen we dat ook, dag huisjes, bedankt!
Bergen gaan over in heuvels, de omgeving verandert langzaam. Via een immens grote brug passeren we het meertje Firth of Forth en ter hoogte van Edinburgh is het even langzaam rijden over de bypass. Na tweeënhalf uur rijden stoppen we bij Pitlochry voor koffie met een broodje bij Watermills. Bij vertrek hebben we nog even een kort gesprekje met twee jongedames die zich afvragen wat voor gezelschap wij zijn en wat we vandaan komen, heel leuk. Natuurlijk geeft Emmy voordat we de bus instappen nog een korte oefening.
Laatste stop Dunbar Harbour
Door de file zijn we een half uurtje vertraagd en komen even na 13:00 aan in Dunbar Harbour voor een laatste stop voor de overtocht; even de benen strekken, van het uitzicht genieten met een bakje koffie erbij.
Terugreis King Seaways
“Goo-ood afternoon”, groet de douanier ons melodieus en uiterst vriendelijk als hij onze paspoorten in ontvangst neemt voor de controle. Vrolijk zingend checkt hij de documenten en heeft dit klusje al snel geklaard. “You have a kidnapped in the back?”, vraagt hij grappend. Hij wacht het antwoord niet af, we kunnen al voor vier uur aan boord van de King Seaways.
Bij het brengen van de bagage naar de hutten bekijkt ieder al zo’n beetje of de ligging van de slaapplaats een beetje gunstig is ten opzichte van de motoren. Emmy en Petra hebben pech, er staat een forse blower voor de deur. Emmy gaat meteen robuust te werk en wil de steker er uit halen.
“Wat zijn we weer gezegend, we kunnen zo aanschuiven”, merkt Petra even later op wanneer we naar het restaurant wandelen voor het diner dat we ons heerlijk laten smaken. De Noordzee is behoorlijk onstuimiger dan tijdens de heenreis en het valt dan af en toe ook niet mee om de borden recht te houden bij het opscheppen van de zeer gevarieerde gerechten.
Voor het vertier van de gasten wandelt er een soort van verklede kip rond in het restaurant die naar de gasten zwaait. Haije ziet zijn kans schoon en duikt er meteen op af om met deze vertoning op de foto te gaan. “Haije, Haije”, zo zingt onze groep aanmoedigend en heeft daarmee meteen de aandacht van heel het restaurant.
“Ik vroeg of hij ‘Haije’ kon zeggen”, vertelt Haije aan tafel als hij terug komt van deze actie. “Maar die aap bleef zwijgen.” Hij gaat verder…“ Dat deed ik vorige week eerst ook, maar ik heb mijn veren afgeworpen. Daar hebben jullie me bij geholpen”. Hij vat daarmee het proces dat hij deze week heeft meegemaakt samen en ieder voelt daarmee wel de associatie met zijn of haar eigen proces dat de afgelopen retraite reis heeft plaatsgevonden. We maken vrijwel allemaal wel een nieuwe start op een bepaald vlak.
Na het eten is er ruimschoots de tijd om souvenirs in te kopen of anderszins te shoppen, mee te doen met de bingo of andere spelletjes te spelen; op het dek te kijken naar de zonsondergang, op een rustige plek een fijn gesprek voeren of om simpelweg vroeg naar bed te gaan.
Zondag 2 juni
Ontbijt en afscheid
De zon is al lang op wanneer de meesten uit ons groepje wakker worden. De lucht is echter grauw, de zon laat zich niet echt zien. Om zeven uur moeten we bij het ontbijtbuffet zijn en dus staat de wekker ook vandaag weer vroeg. Elly en Karin hebben gisteravond nog flink zitten bakkeleien over tijd die ze op hun wekker zouden instellen en of de klok dan een uur voor- of achteruit moet worden ingesteld.
Haije komt bij het buffet vandaan met een goed gevuld bordje. Het gekookte ei dat hij er nog graag bij wil, heeft hij in z’n broekzak gestopt. Dan moet je niet tegen de buffettafel aanbotsen en dat heeft hij dus (per ongeluk) wel gedaan. Doordat het niet bepaald een hard gekookt eitje is, is de smurrie in Haije’s broek duidelijk te zien.
“Haije moet z’n ei kwijt”, grapt een van z’n tafelgenoten. Het is gieren en brullen bij de ontbijttafel. “Breek de dag, tik een eitje”, wordt geroepen en opnieuw is het flink lachen geblazen. Haije haalt maar een nieuw eitje.
Na het ontbijt is er nog een moment van rust. Een klein groepje geniet deze op het terras op het dek, de geur van knoflook jaagt hen hier echter vandaan, de keuken is alweer bezig met het voorbereiden van de volgende vaart. Met Nederland alweer zo’n beetje in het zicht filosoferen Jessica en Astrid op een bankje op het zijdek over de werking van de reddingsboten en vragen zich af of er voldoende zitplaatsen zijn voor iedere gast.
Om kwart over negen hebben we op dek 7 afgesproken om afscheid van elkaar te nemen als groep, altijd weer een bijzonder moment. Dan lopen we even voor half tien naar het autodek om de auto’s te laden. Het is kwart voor tien wanneer we horen dat de motoren van de boot tot stilte komen, de boot aanlegt. “Precies op tijd”, aldus Tineke. – “Het lijkt Jaap wel”, reageert Karin hierop en blikt hiermee terug op de strakke planning van de afgelopen week.
Terug naar huis
Zodra we de douane voorbij zijn, gaat ieder busje een andere richting. De groepjes worden na stops op diverse locaties steeds kleiner, Jaap is niet meer de groepsleider, de reis is voorbij. Het gewone leven met euro’s, werk, drukte en stress vangt weer aan, maar met een uitgerust hoofd en een moe lijf gaan we nu naar huis.
De zon van deze ervaring blijft echter schijnen in ons hart. Iedere herinnering zal ons een moment terugbrengen naar deze periode in het prachtige Schotland, naar deze reis, naar dit gezelschap. Dank voor de mens die je bent, zoals God je heeft gemaakt. Dank voor je liefdevolle bijdrage die deze retraite wandel reis zo bijzonder maakte. Gods zegen gewenst op de weg die je gaat.
En het werd avond en het werd morgen… een nieuwe dag…
(meer foto’s zijn te bekijken op Polarsteps of in ons fotoboek 😉